Doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm theo mùa: Từ bánh Trung thu, hoa Tết, lịch bloc, thời trang Noel cho đến đặc sản vùng miền, Việt Nam là một thị trường lý tưởng cho các sản phẩm theo mùa. Mỗi năm chỉ cần bán mạnh trong 1–2 tháng là có thể đạt doanh thu bằng cả năm của ngành khác. Nghe thì hấp dẫn, nhưng thực tế, nhiều doanh nghiệp mùa vụ vẫn chật vật sống lay lắt. Không ít người sau 3–5 mùa buộc phải “dẹp tiệm” vì không thể mở rộng, không giữ được khách cũ, mỗi năm lại làm lại từ con số 0. Vậy doanh nghiệp mùa vụ đang vấp phải những vấn đề gì và đâu là giải pháp để thoát ra khỏi vòng lặp mùa nào hay mùa đó?
1. Vấn đề 1: Mỗi năm lại “chạy nước rút” từ đầu
Một đặc điểm dễ thấy của doanh nghiệp mùa vụ là… cứ như mới mở. Dù đã kinh doanh 3–5 năm, họ vẫn phải tuyển lại cộng tác viên, thiết kế lại bộ nhận diện, chạy lại quảng cáo, xây dựng lại tệp khách hàng vì không duy trì gì giữa các mùa. Hậu quả: Mất chi phí tái khởi động rất lớn, Không tạo được nhận diện thương hiệu lâu dài, Khó phát triển theo chiều sâu vì thiếu dữ liệu khách hàng.
Giải pháp:
- Xây dựng chiến lược truyền thông 12 tháng, trong đó có những giai đoạn “giữ lửa”: chia sẻ hậu trường, mini game, khảo sát vị mới, cảm ơn khách cũ, gợi nhớ mùa xưa…
- Thu thập và nuôi dưỡng tệp khách hàng cũ bằng hệ thống CRM đơn giản (Google Sheet, Zalo OA, email list).
2. Vấn đề 2: Bán xong là… biến mất
Sau mùa cao điểm, rất nhiều fanpage, website, thậm chí cả hotline cũng im bặt. Khách hàng dù có thiện cảm với sản phẩm cũng chẳng biết liên hệ bằng cách nào. Hậu quả là Khách quên thương hiệu hoặc tưởng bạn đã nghỉ, Mất cơ hội upsell sản phẩm mới, bán chéo, hoặc mở rộng mùa.
Giải pháp:
- Duy trì kênh online hoạt động tối thiểu 1–2 bài/tháng.
- Chuyển đổi mục tiêu fanpage: không chỉ bán hàng mà còn kể chuyện, chia sẻ giá trị văn hóa, hậu trường sản xuất…
- Cập nhật thông tin liên hệ, địa chỉ mới nếu có thay đổi.
3. Vấn đề 3: Không có sản phẩm trung tính để giữ nhịp quanh năm
Doanh nghiệp mùa vụ thường phụ thuộc duy nhất vào sản phẩm chính trong mùa. Hết mùa là hết doanh thu. Hậu quả: Không có dòng tiền duy trì hoạt động trong 9–10 tháng còn lại, Không giữ được đội ngũ, không tạo được thói quen tiêu dùng dài hạn.
Giải pháp:
- Phát triển sản phẩm vệ tinh: Ví dụ, thương hiệu lịch có thể bán sổ tay, postcard, bộ giấy viết tay theo mùa; bánh Trung thu có thể bán trà, quà Tết, đồ lưu niệm thủ công.
- Làm chủ chuỗi giá trị: Nếu bạn có đầu vào ổn định (ví dụ: nông sản, nhân bánh, hoa trồng quanh năm), hãy cân nhắc tạo ra các sản phẩm chế biến/thủ công ứng dụng rộng hơn.
4. Vấn đề 4: Không có dữ liệu, không có chiến lược
Rất nhiều doanh nghiệp nhỏ không thu thập dữ liệu khách hàng. Sau mỗi mùa, mọi thứ trôi vào quên lãng. Năm sau lại đi tìm khách mới. Hậu quả: Không thể dự đoán xu hướng, nhu cầu thị trường, Không tối ưu được sản phẩm hay kênh truyền thông.
Giải pháp:
- Dù nhỏ cũng phải có dữ liệu: ít nhất là email, số điện thoại, đơn hàng, phản hồi khách.
- Dùng công cụ đơn giản: Google Form, Zalo OA, Mailchimp để chăm sóc và khảo sát khách hàng.
- Mỗi mùa nên có báo cáo tổng kết riêng (doanh thu, khách hàng mới/cũ, sản phẩm bán chạy, điểm bán hiệu quả…) để cải thiện năm sau.
5. Vấn đề 5: Thiếu định vị rõ ràng, dễ bị thay thế
Mùa nào cũng có hàng trăm thương hiệu chen chúc. Nếu bạn không có điểm nhận diện rõ ràng, khách sẽ mua xong rồi… không nhớ mình đã mua của ai. Hậu quả: Không tạo được độ “trung thành” thương hiệu, bị thay thế dễ dàng bởi thương hiệu khác có khuyến mãi mạnh hơn.
Giải pháp:
- Xác định rõ một giá trị thương hiệu nổi bật để khách nhớ: thủ công 100%, vị truyền thống hiếm có, bao bì kể chuyện, thân thiện môi trường, văn hóa vùng miền…
- Đầu tư kể chuyện thương hiệu: mỗi mùa nên có một chủ đề riêng (Tết xưa – Tết nay, Trung thu đoàn viên, Mùa lễ hội và ký ức…)
6. Vấn đề 6: Chỉ lo bán, không lo “gieo mầm”
Doanh nghiệp mùa vụ thường chạy theo doanh thu ngắn hạn, bỏ qua các hoạt động xây nền như xây thương hiệu, đào tạo đội ngũ, mở rộng kênh phân phối… Hậu quả: Dậm chân tại chỗ nhiều năm, bị phụ thuộc vào một kênh duy nhất (ví dụ: chỉ bán qua Facebook, hoặc chỉ nhờ cộng tác viên).
Giải pháp:
- Chia ngân sách mùa vụ theo tỉ lệ: 70% cho bán hàng – 30% cho đầu tư dài hạn (dữ liệu, hình ảnh, đào tạo nhân sự, hệ thống hóa quy trình…).
- Tạo ra mô hình “mùa vụ bền vững”: mỗi năm một bước cải tiến, từ sản phẩm, truyền thông, kênh bán, cho đến hậu mãi.
Doanh nghiệp Kinh doanh sản phẩm theo mùa không có nghĩa là làm lại từ đầu mỗi năm
Kinh doanh sản phẩm mùa vụ hoàn toàn có thể bền vững, mở rộng và chuyên nghiệp, nếu doanh nghiệp không ngừng gieo hạt giống trong suốt 12 tháng. Một thương hiệu thành công không phải vì bán được nhiều một lúc, mà vì luôn hiện diện đúng cách – ngay cả khi không có gì để bán.
