10 bài học sống còn – Viết bởi một người sáng lập đã sống sót qua năm 1, năm 3, năm 5 và bước sang năm thứ 10 tự làm chủ với nhiều vết sẹo, bài học sống còn và cả những lần suýt buông tay.
Năm 1: Đừng nghĩ sản phẩm tốt là đủ
Tôi từng dành cả năm đầu để “thai nghén” sản phẩm trong phòng lab như thể đang làm cách mạng. Nhưng rồi… sản phẩm không bán được. Vì:
Không ai biết đến nó.
Không có chiến lược tiếp cận khách hàng.
Không có năng lực bán hàng.
Bài học: Hãy dành ít nhất 50% năng lượng để bán, còn lại mới là để làm ra sản phẩm. Chết vì không bán được chứ không ai chết vì làm chưa đủ tốt.
Năm 2: Đừng tự làm mọi thứ một mình
Tôi từng là người vừa làm giám đốc, vừa bán hàng, vừa giao hàng, vừa làm kế toán. Kết quả là… tôi kiệt sức và mất phương hướng.
Bài học: Biết giao việc, biết tuyển người, và nhất là biết mình không thể ôm đồm mãi. Doanh nghiệp không thể lớn lên nếu founder không buông bớt.
Năm 3: Không có định hướng bán hàng = phá sản trong lặng lẽ
Năm thứ ba là lúc cạn tiền, cạn động lực và cạn cả niềm tin. Tôi đã gặp nhiều bạn bè đóng cửa ở năm này – không phải vì lỗ lớn, mà vì doanh nghiệp đứng yên quá lâu, không biết đi đâu nữa.
Bài học: Phải có chiến lược bán hàng rõ ràng, dài hạn và liên tục học lại cách tiếp cận thị trường. Ai không học bán, sẽ học phá sản.
Năm 4: Tăng trưởng mà không kiểm soát là tự dẫn mình đến con đường thất bại nhanh nhất
Sau vài khách hàng lớn và tăng trưởng nóng, chúng tôi mở rộng quá nhanh. Tuyển người ào ào, thuê văn phòng to, đầu tư thiết bị… để rồi hệ thống không chịu nổi áp lực.
Bài học: Tăng trưởng cần nền tảng. Chạy nhanh mà chân không vững thì ngã là chuyện hiển nhiên.
Năm 5: Khách hàng đã thay đổi, còn bạn thì sao?
Sau 5 năm, đối thủ xuất hiện, xu hướng thay đổi, hành vi tiêu dùng khác đi. Nhưng có lúc chúng tôi vẫn “say sưa” với mô hình cũ – vì từng thành công với nó. Và khách hàng thì rời đi.
Bài học: Cập nhật là sống. Không ai mua mãi một món hàng chỉ vì “ngày xưa nó từng hot”.
Năm 6: Đội ngũ không lớn lên thì doanh nghiệp không trưởng thành
Năm này là năm tôi nhận ra: nhân sự không tự nhiên giỏi lên theo thời gian. Muốn đội ngũ nâng cấp, tôi phải đầu tư vào đào tạo, hệ thống và văn hóa.
Bài học: Muốn đi xa – phải xây đội ngũ trưởng thành cùng mình.
Năm 7: Doanh nghiệp cần bản sắc, không chỉ sản phẩm
Thị trường ngày càng đông. Sản phẩm thì dần trở nên giống nhau. Điều khiến khách hàng còn nhớ tới bạn không còn là chất lượng, mà là trải nghiệm và câu chuyện bạn kể.
Bài học: Thương hiệu là linh hồn. Không có bản sắc, bạn dễ bị nuốt chửng.
Năm 8: Chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là điều kiện sống sót
Tôi từng nghĩ mình kinh doanh truyền thống thì không cần công nghệ. Sai hoàn toàn. Không có CRM, không tự động hóa, không đo lường – thì mọi quyết định đều là cảm tính.
Bài học: Dữ liệu là tài sản. Sống không có công cụ là sống mù lòa.
Năm 9: Muốn mở rộng, phải học cách nhường ghế
Lúc này, tôi không còn làm việc trực tiếp với từng nhân viên. Nếu không biết ủy quyền và xây tầng lớp lãnh đạo trung gian, thì tôi mãi là nút thắt.
Bài học: Tầm nhìn của bạn cần được truyền dẫn qua người khác. Một mình bạn không thể làm CEO mãi nếu còn dính vào từng email.
Năm 10: Sự sống còn không nằm ở tiền – mà nằm ở ý nghĩa
Đến năm thứ 10, tôi nhận ra mình không còn làm vì tiền. Tôi làm để tạo giá trị, để thấy đội ngũ mình lớn lên, để nhìn thấy khách hàng thành công nhờ sản phẩm của mình.
Bài học: Doanh nghiệp sống bằng ý nghĩa chứ không chỉ bằng lợi nhuận. Nếu bạn không còn lý do để tiếp tục, thì tiền cũng không cứu nổi.
Cuối cùng: Sống sót đã là một dạng thành công
Nếu bạn đang làm chủ doanh nghiệp và cảm thấy quá mệt mỏi, xin nhắc bạn rằng:
Bạn không cô đơn. Chúng tôi đều từng suýt bỏ cuộc – nhiều lần. Nhưng nếu bạn học đủ nhanh, thay đổi đủ sớm, và giữ được “ngọn lửa ban đầu”, thì 10 năm sẽ không còn là chuyện quá xa.
10 năm, chặng đường đầy những cạm bẫy và khó khăn. Nhưng tôi tin rằng chặng đường phía trước cũng sẽ vất vả và đầy nan giản nhưng cũng nhiều thi vị đang chờ tôi và đồng đội tôi bước tiếp. Chỉ là, luôn nhắc mình “đừng đạp vào bẫy của chính mình”.
