Các doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm mùa vụ như bánh Trung thu, quà Tết, thực phẩm đặc sản theo mùa… luôn đối mặt với không ít thách thức trong việc lựa chọn, nhập hàng và giữ chân khách hàng. Tình trạng chung là “vào mùa thì ầm ầm, ra mùa lại ngủ đông”, khó tạo sự phát triển bền vững.
Vậy các doanh nghiệp mua sản phẩm mùa vụ thường gặp những vấn đề gì? Thói quen nào đang ngăn cản họ lớn mạnh? Và đâu là lời giải cho bài toán phát triển ổn định quanh năm? Bài viết dưới đây sẽ làm rõ.
Vấn đề lớn nhất: khó dự đoán và kiểm soát lượng hàng tồn
Một trong những thử thách lớn nhất với các doanh nghiệp mua hàng mùa vụ là dự đoán nhu cầu khách hàng và kiểm soát tồn kho. Vì tính chất mùa vụ, sản phẩm chỉ được tiêu thụ mạnh trong khoảng thời gian ngắn, nhưng để chuẩn bị đủ hàng hóa, doanh nghiệp phải đặt trước với nhà cung cấp nhiều tháng, đôi khi lên đến 3-4 tháng trước mùa cao điểm.
Nếu dự đoán thiếu chính xác, doanh nghiệp dễ gặp tình trạng:
- Tồn kho lớn: Hàng hóa không bán hết phải lưu kho lâu, dẫn đến mất vốn, thậm chí mất giá sản phẩm (nhất là thực phẩm tươi, bánh kẹo).
- Thiếu hàng: Đặt hàng quá ít, không đủ đáp ứng nhu cầu mùa vụ, khách hàng chuyển sang mua thương hiệu khác.
- Chi phí lưu kho và vận chuyển tăng cao: Ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận.
Nhiều doanh nghiệp chỉ tập trung “đánh trận” vào mùa mà không có kế hoạch dự phòng, khiến vòng quay vốn chậm, khó mở rộng kinh doanh.
Tình trạng đơn hàng trễ, giao nhận không ổn định
Mùa vụ thường là thời điểm thị trường rất sôi động, nhiều doanh nghiệp cùng tranh mua sản phẩm, nguyên liệu với nhà cung cấp. Do đó, đơn hàng thường bị giao trễ hoặc không đúng cam kết là chuyện phổ biến. Điều này gây:
- Gián đoạn kênh phân phối, ảnh hưởng đến kế hoạch bán hàng.
- Ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp mua hàng.
- Tăng chi phí do phải tìm nguồn hàng thay thế gấp.
Thiếu sự đổi mới, đa dạng sản phẩm
Một điểm yếu khác của nhiều doanh nghiệp mua hàng mùa vụ là không chủ động đổi mới sản phẩm hoặc chọn nhà cung cấp có sản phẩm đa dạng, sáng tạo. Nhiều sản phẩm được nhập lại qua nhiều năm gần như không thay đổi mẫu mã, chất lượng hay cách tiếp cận khách hàng. Điều này khiến:
- Khách hàng dễ chán, khó tạo sự khác biệt trên thị trường.
- Doanh nghiệp khó nâng cao giá trị thương hiệu và biên lợi nhuận.
- Gặp khó khăn khi cạnh tranh với các thương hiệu mạnh, có sản phẩm đổi mới liên tục.
Thiếu chiến lược giữ chân khách hàng cuối và chăm sóc sau mùa vụ
Rất nhiều doanh nghiệp mua sản phẩm mùa vụ chỉ chú trọng bán trong khoảng thời gian cao điểm, nhưng không xây dựng được chiến lược chăm sóc khách hàng dài hạn. Hậu quả là:
- Khách hàng mua một lần rồi… quên lãng, không có sự kết nối để mua lại.
- Đối thủ dễ dàng “cướp” khách hàng bằng cách tạo ra các chương trình mới, đổi mới sản phẩm.
- Doanh nghiệp không tận dụng được tối đa tiềm năng phát triển thương hiệu bền vững.
Tập trung chi tiêu, vốn trong một thời điểm
Với sản phẩm mùa vụ, doanh nghiệp phải tập trung vốn lớn trong một khoảng thời gian ngắn để nhập hàng, chuẩn bị bán. Điều này khiến quản lý tài chính khó khăn, ít vốn cho hoạt động khác trong năm, ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể.
Thói quen phổ biến cần thay đổi để phát triển
Chỉ đặt hàng sát mùa, không chuẩn bị trước
Nhiều doanh nghiệp có thói quen đặt hàng vào sát mùa vụ để “đón đầu” nhu cầu, dẫn đến giá nhập cao, lựa chọn hạn chế, và rủi ro thiếu hàng. Thay vào đó, doanh nghiệp nên lập kế hoạch từ ít nhất 3-4 tháng trước mùa để thương lượng giá tốt hơn, chọn mẫu mã đa dạng, chuẩn bị marketing phù hợp.
Không duy trì liên hệ lâu dài với nhà cung cấp
Việc duy trì mối quan hệ ổn định với nhà cung cấp giúp doanh nghiệp dễ dàng được ưu tiên giao hàng, nhận được các hỗ trợ giá và kỹ thuật. Đây là yếu tố sống còn với ngành hàng mùa vụ.
Phụ thuộc quá nhiều vào khuyến mãi
Khuyến mãi là công cụ hữu hiệu nhưng nếu chỉ dựa vào đó để kích cầu sẽ làm giảm biên lợi nhuận và ảnh hưởng đến nhận diện thương hiệu. Cần xây dựng các giá trị khác như chất lượng sản phẩm, trải nghiệm khách hàng, câu chuyện thương hiệu để tăng sức hút lâu dài.
Thiếu phát triển sản phẩm phụ trợ
Ngoài sản phẩm chính, doanh nghiệp nên nghĩ đến các sản phẩm hoặc dịch vụ bổ trợ để duy trì doanh thu quanh năm như combo quà tặng, sản phẩm theo chủ đề, dịch vụ chăm sóc khách hàng hoặc chương trình đặt hàng trước.
Không có chiến lược marketing và chăm sóc khách hàng dài hạn
Marketing cần kéo dài và duy trì quanh năm, không chỉ tập trung vào mùa vụ. Các hoạt động như gửi email chăm sóc, tạo câu lạc bộ khách hàng thân thiết, khảo sát ý kiến đều giúp tăng sự gắn bó và tạo đà cho mùa vụ tiếp theo.
Lời kết
Kinh doanh sản phẩm mùa vụ chưa bao giờ là chuyện dễ dàng. Nhưng nếu doanh nghiệp mua hàng chỉ tập trung “bán chạy trong mùa” mà không có kế hoạch dài hạn, khó mà phát triển bền vững. Việc dự đoán chính xác nhu cầu, quản lý tồn kho, duy trì quan hệ với nhà cung cấp, đổi mới sản phẩm và chăm sóc khách hàng quanh năm chính là những yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp bứt phá.
Thói quen “xong một mùa cực rồi, nghỉ xả hơi chút đã….” cần được thay thế bằng chiến lược rõ ràng, kiên trì duy trì hoạt động liên tục. Chỉ có vậy, doanh nghiệp mới thực sự tận dụng được sức mạnh của thị trường mùa vụ, đồng thời xây dựng thương hiệu vững bền và ngày càng lớn mạnh qua từng năm.
