Doanh nghiệp trẻ- nhiệt huyết cao, năng động, sáng tạo và đầy máu lửa, nhưng tại sao các doanh nghiệp trẻ thường hay bị chết non? Bài viết của một chủ doanh nghiệp khởi nghiệp năm 2015, đã sống sót qua năm thứ 1, 3 và 10… không phải bằng may mắn, mà bằng rất nhiều lần suýt đóng cửa.
Theo số liệu của Small Business Administration (SBA): 20% doanh nghiệp mới thất bại ngay trong năm đầu tiên. Sau 5 năm, gần một nửa đã biến mất. Và đến mốc 10 năm – tưởng đã yên ổn – thì 65% doanh nghiệp không thể tiếp tục tồn tại. Là người từng rơi vào cả ba “lằn ranh tử thần” đó, tôi hiểu cảm giác lún dần, chật vật, rồi suýt chìm như thế nào.
Giai đoạn dưới 3 năm: Mải mê với sản phẩm, quên mất phải bán hàng
Phần lớn startup – kể cả tôi trước đây – đều rơi vào cái bẫy “sản phẩm là trung tâm vũ trụ”.
Chúng tôi mất hàng tháng trời để đi tìm nguyên vật liệu, tối ưu từng chi tiết thiết kế, thử nghiệm công thức, đặt từng khuy áo, từng màu mực… với niềm tin mãnh liệt rằng: chỉ cần sản phẩm đủ tốt, khách hàng sẽ đến.
Nhưng thực tế không phải vậy.
- Chúng tôi kiệt sức về cả tài chính, sức lực lẫn tinh thần sau hành trình sản xuất, sáng chế, chỉnh sửa.
- Đến khi sản phẩm xong, chúng tôi hoàn toàn lúng túng trong việc đưa nó ra thị trường.
- Không có chiến lược marketing, không có hệ thống phân phối, thậm chí không có người chuyên làm bán hàng.
- Mọi người đều quá tập trung vào “làm cho đúng” mà không ai hỏi “làm sao để bán?”
Và rồi, khi dòng tiền cạn, lương nhân viên không trả nổi, hàng hóa tồn kho… thì doanh nghiệp sụp đổ không vì sản phẩm kém, mà vì không ai biết đến nó cả.
Từ năm 3 đến năm 10: Sống sót rồi… nhưng không ai dạy cách trưởng thành
Khi vượt qua cơn bão đầu tiên, chúng tôi tưởng mình đã ổn. Nhưng thực ra, thử thách còn lớn hơn.
- Có lúc chúng tôi tăng trưởng quá nhanh, thuê thêm người, mở rộng chi nhánh, chạy quảng cáo rầm rộ… nhưng không kiểm soát được hệ thống bên trong. Doanh thu tăng nhưng lợi nhuận không có.
- Có lúc sản phẩm vẫn bán tốt, nhưng không chịu thay đổi, không cập nhật xu hướng – và rồi một đối thủ mới ra đời, làm tốt hơn, nhanh hơn, rẻ hơn.
- Có lúc chúng tôi – những người sáng lập – cạn năng lượng, mất động lực, thậm chí mất phương hướng.
Doanh nghiệp bắt đầu chậm lại. Rồi trì trệ. Rồi… không thể đi tiếp.
Thật ra, doanh nghiệp không “chết” – mà là người làm doanh nghiệp gục ngã trước
Sau 10 năm, tôi nhận ra: doanh nghiệp thất bại không vì thị trường quá khắc nghiệt, mà vì người điều hành không còn đủ sức để chiến đấu, không chịu thay đổi hoặc không kịp thích nghi.
Chúng tôi từng muốn bỏ cuộc rất nhiều lần. Nhưng mỗi lần đó, tôi buộc mình ngồi xuống, xem lại mô hình kinh doanh, học lại cách bán hàng, xây lại đội ngũ.
Và kỳ lạ thay, doanh nghiệp cũng hồi sinh theo chính sự thay đổi của mình.
Phải SỐNG đã – bởi sống sót cũng là một dạng thành công
Làm doanh nghiệp không phải là hành trình vẽ vời giấc mơ – mà là chuỗi ngày đối mặt với thực tế. Nếu bạn đang ở năm thứ nhất, hãy nhớ: sản phẩm tốt là chưa đủ – phải bán được, và phải bán đủ lâu để sống tiếp.
Nếu bạn đang ở năm thứ năm, hãy tự hỏi: mình có đang lặp lại chính mình? Đội ngũ của mình còn lửa không? Khách hàng có còn cần sản phẩm mình nữa không?
Và nếu bạn may mắn đến được năm thứ 10, thì xin chúc mừng – bạn đã vượt qua những rào cản khiến 65% doanh nghiệp gục ngã.
Nhưng vui thôi, đừng vui quá. Chúng tôi chúc bạn có thêm nhiều sức khỏe, nghị lực để tiếp tục chặng đường mốc 10 năm kế tiếp.
