Dưới Góc nhìn từ Nimsdai Purja (kỷ lục gia leo núi) và Satya Nadella (CEO Microsoft) Thật sự có sự thật đáng sợ sau mỗi lần chinh phục đỉnh cao không?
Cả ngọn núi cao nhất thế giới lẫn thương trường khốc liệt đều dạy ta cùng một chân lý: leo lên đỉnh chỉ là nửa trận chiến. Nhưng có một sự thật phũ phàng mà chỉ những người từng trải mới hiểu – tại sao 90% người thành công lại thất bại ngay sau khi đạt được mục tiêu lớn nhất? Câu trả lời nằm ở điểm giao thú vị giữa leo núi và kinh doanh.
KHI ĐỈNH CAO KHÔNG PHẢI LÀ ĐÍCH ĐẾN
Nimsdai Purja (kỷ lục gia leo núi) – từng đứng trên đỉnh Everest vào một buổi sáng âm u. Không niềm vui chiến thắng, chỉ có nỗi ám ảnh: “Giờ phải xuống thôi”.
Trong khi đó, Satya Nadella (CEO Microsoft) khi tiếp quản Microsoft năm 2014 cũng nhận ra sự thật tương tự: Đưa công ty từ “hết thời” trở lại ngôi vương chỉ là bước đầu. Giữ vững vị trí đó mới là cuộc chiến thực sự.
Cả leo núi lẫn kinh doanh đều có chung một nghịch lý: Đạt đỉnh cao dễ hơn giữ vững đỉnh cao.
BÀI HỌC SINH TỬ TỪ NHỮNG CON DỐC
Nimsdai kể:
“Năm 2019, trong dự án ‘Project Possible’ chinh phục 14 đỉnh cao nhất thế giới trong 7 tháng, tôi suýt chết ở Kangchenjunga. Không phải khi leo lên, mà là lúc xuống. Kiệt sức, mất nước, và cái bẫy tâm lý ‘mình đã làm được rồi’ khiến tôi lơ là.”
Satya phân tích:
“Microsoft những năm 2000 cũng vậy. Sau khi thống trị PC, chúng tôi ngủ quên trên Windows. Chúng tôi leo lên đỉnh quá tốt, đến nỗi không nhìn thấy đám mây đang kéo đến – và suýt trở thành ‘khủng long’ của ngành công nghệ.”
→ Điểm gặp gỡ: Cả hai đều trả giá đắt cho tư duy “mission accomplished – NHIỆM VỤ ĐÃ HOÀN THÀNH”
3 NGUYÊN TẮC SINH TỒN
1. Luôn mang ‘dây an toàn’ tinh thần
- Nhà leo núi: Dù lên đỉnh hay không, 50% sức lực phải dành cho hành trình xuống.
- CEO: Dù đạt KPI, 50% ngân sách phải đầu tư cho đổi mới.
2. Thành công là kẻ thù tồi tệ nhất
- Purja từng chứng kiến nhiều đồng nghiệp tử nạn vì quá tự tin vào kinh nghiệm cũ.
- Nadella cũng thừa nhận: “Văn hóa ‘chúng tôi biết tất cả’ đã suýt giết chết Microsoft.”
3. Biết khi nào nên từ bỏ
- Năm 2021, Purja hủy leo Everest dù đã đầu tư 2 năm chuẩn bị vì thời tiết xấu.
- Năm 2017, Microsoft từ bỏ Windows Phone dù đã đổ 7 tỷ USD.
HÀNH TRÌNH XUỐNG NÚI CỦA NHỮNG NGƯỜI VĨ ĐẠI
Case study 1:
Ed Viesturs – người duy nhất leo 14 đỉnh cao nhất không dùng bình oxy – từ chối leo đỉnh Lhotse khi chỉ còn 300m vì trời tối. “Tôi muốn leo núi cả đời, không phải một lần” – triết lý giống hệt Jeff Bezos khi Amazon liên tục tái đầu tư lợi nhuận thay vì ăn mừng.
Case study 2:
Năm 2020, khi Microsoft đạt mức vốn hóa 1.000 tỷ USD, Nadella yêu cầu đội ngũ: “Hãy làm như chúng ta vừa phá sản”. Cách tư duy này tương đồng với các đoàn leo núi luôn kiểm tra dây dù dù đã qua 100 lần sử dụng an toàn.
KẾT: TRIẾT LÝ ĐỈNH – ĐÁY
Cả Purja lẫn Nadella đều đồng ý:
- Đỉnh cao nguy hiểm nhất là khi bạn nghĩ mình đã chiến thắng
- Bài học lớn nhất không đến từ lúc leo lên, mà từ quyết định khi xuống
- Sự vĩ đại thực sự nằm ở khả năng leo đi leo lại nhiều ngọn núi, không phải một lần đứng trên đỉnh
Trên bảng xếp hạng Fortune 500, tuổi thọ trung bình của công ty từ 60 năm (1958) giảm còn 15 năm (2024). Trên Himalaya, 80% tai nạn xảy ra khi xuống núi.
Bạn muốn là thương hiệu ‘one-hit wonder’ hay kẻ sống sót sau nhiều mùa bão? Câu hỏi mà cả nhà leo núi lẫn CEO đều phải trả lời mỗi ngày.
Bài viết tham khảo từ:
- Sách “Beyond Possible” – Nimsdai Purja
- Sách “Hit Refresh” – Satya Nadella
- Báo cáo “Corporate Longevity” của Innosight
- Dữ liệu thống kê từ Hiệp hội Leo núi Quốc tế
- Bài viết tổng hợp từ các nguồn công khai và phân tích chuyên gia, không phải phỏng vấn trực tiếp.
