“Người thành phố” – nghe rất hiện đại, rất mới, nhưng đâu đó vẫn rất cần những khoảnh khắc rất cũ, rất xưa ..
Giữa nhịp sống rộn ràng của phố xá, đôi khi chỉ một khoảnh khắc thoáng qua – con trâu gặm cỏ ven đường, một chiếc xe thồ chở rơm, hay mùi khói rạ ngai ngái cuối chiều – cũng đủ khiến người thành phố khựng lại. Không phải vì lạ lẫm, mà vì lòng bỗng rưng rưng…
Những người đã “thuộc” về thành phố
Sài Gòn, Hà Nội hay bất cứ đô thị nào cũng vậy, người ta sống ở đó lâu, thì sẽ quen dần với tiếng còi xe, ánh đèn quán xá, những giờ kẹt xe và những lần chờ đèn đỏ đến sốt ruột. Người thành phố có thể sinh ra ở nơi đây, lớn lên giữa những con hẻm ngoằn ngoèo hoặc khu chung cư cũ, học ở những ngôi trường có sân bê tông nứt nẻ, rồi đi làm với đôi tai đã quen tiếng xe máy rú ga, đôi chân đã quen bước nhanh vội vàng trên hè phố.
Cũng có những người rời quê ra phố từ thuở thiếu niên, mang theo giọng nói pha tiếng quê và một đôi mắt còn trong. Họ ở lại với thành phố lâu dần, giọng nói mòn dần góc cạnh, ánh mắt cũng dạn dĩ hơn. Rồi đến một ngày, họ cũng “trở thành người thành phố” – ít nhất là trong cách sống, cách đi đứng, cách cư xử, và cả trong những điều họ tưởng chừng đã quên.
Cho đến khi…
Một khung cảnh khiến tim khựng lại
Chỉ là đang chạy xe trên quốc lộ, bất chợt gặp một đàn trâu lững thững băng qua đường. Người tài xế bóp còi inh ỏi, nhưng người phía sau thì khựng lại – không phải vì con trâu – mà vì cảm giác trong lòng mình. Cái cảm giác ngồ ngộ, chộn rộn mà khó gọi thành tên. Nó là một phần ký ức thời thơ bé, là thứ đã từng rất quen, rồi dần bị lớp bụi của phố xá che mờ.
Hoặc một ngày đi công tác, xe rẽ vào con đường làng. Mùi lúa mới nồng lên trong gió, khói bếp bay ngang, và tiếng chày giã cốm vang đều trong chiều muộn. Người thành phố bước xuống, đứng trước cảnh đó, bỗng thấy… dịu. Nhẹ. Như thể mình đang sống chậm đi, như thể có ai vừa vỗ về một phần ký ức lâu năm trong lòng.
Cũng có thể chỉ là một gian hàng nhỏ ven đường – bán cốm, bán bánh gai, bánh nếp. Một gánh chè lam hay vài ống nứa đựng cơm lam, đãi bánh cuốn theo phong cách rất miền trung… Mỗi món đều gợi nhớ. Và giữa dòng người chen chúc, có một người đứng đó, tay mân mê chiếc bánh, như đang chạm vào điều gì đó rất cũ – có thể là bà, là mẹ, là một phiên chợ quê năm nào.
Cái “quê” không thể rời xa
Người thành phố có thể không nhớ rõ ngày mình dừng ăn cơm độn khoai, hay ngày cuối cùng mình ngồi trên lưng trâu. Nhưng cơ thể thì nhớ. Mùi khói bếp, tiếng ếch kêu, mùi sắn luộc, mùi lúa chín – tất cả đều là ký ức của khứu giác, của xúc giác. Nó không biến mất, chỉ ngủ yên.
Và khi gặp lại, người ta chợt thấy mình nhỏ lại, dịu lại, thậm chí là… thật hơn.
Người thành phố, dù sinh ra ở phố hay dạt về phố từ một nơi nào đó, đều có một phần “quê” ở trong lòng. “Quê” không hẳn là nơi chôn nhau cắt rốn, mà là cái chất bình dị, mộc mạc, không cần phấn son, không cần lý lẽ. Chỉ là những điều khiến ta thấy an yên.
Những lát cắt của bình yên
Trong một thế giới mà ai cũng chạy – chạy deadline, chạy KPI, chạy cả những kỳ vọng – thì những khoảnh khắc gặp lại sự dân dã trở thành liều thuốc xoa dịu. Nó không cần kéo dài. Chỉ cần một lần gặp con trâu thật ngoài đồng, một buổi sáng ngồi ở quán nhỏ có người rót trà từ ấm tích, một lần chạm vào chiếc rổ nan tre, hay nhìn thấy mái ngói phủ rêu.
Người thành phố sẽ lại đi – quay về với công việc, với những cuộc họp, với bảng tính và màn hình máy tính. Nhưng có một điều gì đó đã được đặt lại vào tim họ – như hạt giống. Không cần tưới, không cần chăm. Nó sẽ tự nảy mầm khi lòng người cần tìm về một điều gì thật.
Người thành phố – “đi để trở về!”
Chúng ta không cần rời phố để về quê, không cần bỏ việc để sống chậm. Chỉ cần biết dừng lại khi trái tim khẽ rung lên vì một mùi hương, một dáng hình, một tiếng gọi cũ. Chỉ cần giữ cho mình một khoảng nhớ – không để gió cuốn đi.
Người thành phố, sau tất cả, không phải là người xa lạ với dân dã. Họ chỉ đang sống tạm ở một nơi ồn ào, và mang trong mình một miền quê thầm lặng – luôn sẵn sàng hiện ra, khi cần một chốn để trở về.
Uh, thì là người thành phố …
