Ẩn mình giữa rừng xanh xứ Thanh, khu di tích Lam Kinh không chỉ là một chứng tích vàng son của triều đại nhà Lê – mà còn là nơi giao thoa giữa hồn thiêng sông núi và khí chất một thời dựng nước. Ở đó, lịch sử không nằm trong sách, mà hiện hữu trên từng viên đá, bóng cây, và cả trong cách người xứ Thanh lặng lẽ gìn giữ những gì tổ tiên để lại.
Hành trình về cố đô thứ hai của nước Việt
Cách thành phố Thanh Hóa khoảng 50km về phía Tây Bắc, khu di tích Lam Kinh thuộc xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân – một vùng đất giàu truyền thống, gắn liền với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn vang dội của Lê Lợi, người sau này trở thành vua Lê Thái Tổ, khai sáng vương triều Hậu Lê kéo dài gần 400 năm.
Lam Kinh không phải là cố đô đầu tiên, nhưng lại được xem là “đất tổ” của nhà Lê, nơi an táng nhiều vị vua, hoàng hậu và hoàng thân quốc thích, đồng thời cũng là vùng linh địa – nơi Lê Lợi chọn làm hậu cứ cho sự nghiệp kháng chiến chống giặc Minh.
Không gian linh thiêng giữa rừng cổ thụ
Điểm đầu tiên khiến du khách ấn tượng khi đến Lam Kinh không phải là đền đài – mà là chính sự trầm mặc của thiên nhiên. Những cây đại thụ hàng trăm năm tuổi phủ rợp bóng mát, đường lát đá ong xưa cũ dẫn vào sâu khu trung tâm – nơi đặt điện Lam Kinh, lăng Lê Thái Tổ và nhiều công trình khác được phục dựng dựa trên dấu tích khảo cổ học.
Không gian được bố trí theo nguyên tắc phong thủy “tọa sơn hướng thủy”, phía sau là núi Dầu, trước mặt là sông Chu – tạo nên thế đất vững chãi, giàu khí thiêng. Chùa, điện, miếu, lăng… mỗi nơi mang một sắc thái riêng nhưng đều giữ được vẻ cổ kính, hài hòa giữa kiến trúc và tự nhiên.
Gặp lại Lê Lợi – không chỉ là tên đường, tên phố
Hình ảnh Lê Lợi qua sử sách vốn quen thuộc: người anh hùng “gươm thần khởi nghĩa”, nhà lãnh đạo tài trí và giàu lòng nhân ái. Nhưng khi đến Lam Kinh, người ta không còn thấy ông là tượng đài – mà như một con người thực thụ: có điểm xuất phát, có lý tưởng, có đồng bào đi theo và một vùng đất tin yêu ông.
Tấm bia Vĩnh Lăng do Nguyễn Trãi biên soạn và khắc vào năm 1433 đặt cạnh lăng mộ vua Lê Thái Tổ vẫn còn nguyên vẹn, như một bản tuyên ngôn bất hủ về lý tưởng độc lập, công lý và tinh thần yêu nước.
Không chỉ là di tích – mà là không gian sống động
Lam Kinh ngày nay không hề khô khan như nhiều người lầm tưởng khi nhắc đến “khu di tích”. Hằng năm vào dịp 21 tháng 8 âm lịch, lễ hội Lam Kinh được tổ chức trọng thể để tưởng niệm vua Lê Thái Tổ, thu hút hàng ngàn người dân và du khách về tham dự. Không khí lễ hội rộn ràng với rước kiệu, múa lân, biểu diễn tuồng cổ và các trò chơi dân gian – khiến Lam Kinh trở thành một không gian sống động giữa lòng sử thi.
Làm sao để đến Lam Kinh?
Từ thành phố Thanh Hóa, bạn có thể đi xe máy hoặc ô tô theo hướng Quốc lộ 47 về huyện Thọ Xuân, qua cầu Vạn Hà rồi tiếp tục rẽ vào tỉnh lộ 506 đến xã Xuân Lam. Khu di tích rộng hơn 200 ha, có bãi đỗ xe, hệ thống chỉ dẫn và khu trưng bày phục vụ du khách.
Nếu đi vào mùa thu (khoảng tháng 9–11), bạn sẽ có dịp chiêm ngưỡng khung cảnh tuyệt đẹp khi lá vàng rơi đầy trên lối đá, tạo nên một chất hoài niệm rất riêng của Lam Kinh.
Ở Lam Kinh, thời gian không trôi… mà lắng lại
Người xưa gọi vùng đất này là “địa linh nhân kiệt” – câu nói ấy không chỉ đúng với quá khứ, mà còn rất đúng với hiện tại. Bởi dù trải qua bao biến động, Lam Kinh vẫn đứng đó, không ồn ào, không tranh giành, chỉ lặng lẽ kể lại những chương hay nhất của sử Việt, bằng thứ ngôn ngữ chẳng cần lời.
Và bạn – dù là ai – khi đến Lam Kinh, cũng sẽ mang về một điều gì đó: một bài học về lòng trung nghĩa, một nốt trầm để sống chậm, hoặc đơn giản, là sự tự hào mình là người Việt.
