Tôi từng tham dự một buổi họp được ghi là “Họp Chiến Lược Quý 2”. Nhưng sau 2 tiếng, nội dung chủ yếu là: màu bao bì sản phẩm có nên đổi, nhân sự có nên tuyển thêm, làm fanpage hay Tiktok hiệu quả hơn?
Tất cả đều quan trọng, nhưng đó không phải là chiến lược. Vậy ai nên bàn chiến lược và chiến lược được hiểu đúng là gì?
Và nếu doanh nghiệp không phân biệt được điều này, bạn không chỉ mất định hướng mà còn làm cả tổ chức mệt mỏi vì tưởng mình đang làm chuyện “vĩ mô”.
Không có chiến lược – doanh nghiệp trôi nổi theo dòng thị trường
Chiến lược không phải để… cho đẹp. Nó là kim chỉ nam để bạn:
- Biết mình đang đứng ở đâu, muốn đi đâu – và chọn con đường phù hợp nhất.
- Tập trung nguồn lực vào đúng việc – thay vì dàn trải và đốt tiền.
- Ra quyết định nhanh và nhất quán – đặc biệt trong khủng hoảng.
Một doanh nghiệp không có chiến lược rõ ràng, giống như một chiếc thuyền không bánh lái: khi thì bị trôi theo trend thị trường, khi thì loay hoay chạy theo đối thủ, lúc thì quay lại mô hình cũ vì “thấy an toàn hơn”.
Thiệt hại lớn nhất không phải là mất tiền – mà là mất niềm tin nội bộ. Nhân sự giỏi sẽ rời đi khi thấy công ty không có hướng đi nhất quán.
Lạm dụng từ “chiến lược” – dấu hiệu của sự thiếu hiểu biết và rối loạn vai trò
Trong nhiều doanh nghiệp SME, tôi quan sát thấy một hiện tượng rất phổ biến: cái gì cũng gọi là chiến lược.
- “Chiến lược livestream bán hàng”
- “Chiến lược tăng tương tác Tiktok”
- “Chiến lược thay đổi đồng phục nhân viên”
Đây thực chất là các tactic (chiêu thức), kế hoạch hay hoạt động vận hành. Dùng từ “chiến lược” một cách tuỳ tiện sẽ dẫn đến:
- Nhân sự cấp trung tưởng mình đang làm việc lớn, dẫn đến thiếu phối hợp và không theo định hướng tổng thể.
- Cấp lãnh đạo lúng túng khi phân bổ nguồn lực, vì không biết đâu là trọng tâm thật sự.
- Mỗi bộ phận có một “chiến lược riêng” – mà không ai chịu trách nhiệm kết nối tổng thể.
Ai mới nên bàn về chiến lược?
Chiến lược là chuyện không phải ai cũng được quyền “bàn cho vui”.
Nó cần được dẫn dắt bởi:
- Chủ doanh nghiệp (người hiểu tầm nhìn, năng lực cốt lõi và chấp nhận rủi ro).
- Hội đồng chiến lược / đội tư vấn / chuyên gia độc lập, nếu có – để cung cấp dữ liệu, phân tích thị trường, nhận diện cơ hội và cảnh báo rủi ro.
Không phải Giám đốc marketing, không phải Trưởng phòng vận hành, càng không phải Agency bên ngoài được quyền quyết định chiến lược.
Họ có thể đóng góp chuyên môn, nhưng không thể thay bạn định hướng doanh nghiệp.
Chiến lược là chọn và từ bỏ. Không có “chiến lược nào bao sân tất cả”
Điểm cốt lõi nhất của chiến lược là: chọn một hướng đi phù hợp với năng lực cốt lõi và dũng cảm từ bỏ phần còn lại.
Ví dụ:
- Nếu bạn chọn chiến lược “khách hàng trung lưu thành thị”, thì đừng dàn trải sản phẩm cho cả nông thôn hoặc “giá rẻ cho mọi nhà”.
- Nếu bạn chọn chiến lược “sản phẩm thủ công cao cấp”, thì đừng chạy quảng cáo flash sale rẻ như hàng chợ.
Chiến lược là sự nhất quán trong lựa chọn và kiên định trong triển khai.
Không có chiến lược nào “ôm hết mọi đối tượng, mọi thị trường, mọi kênh” mà vẫn hiệu quả.
Bạn – chủ doanh nghiệp – là người cuối cùng chịu trách nhiệm với chiến lược của mình
Tôi nói thẳng với tất cả đối tác của mình:
Tôi có thể phân tích, phản biện, đề xuất – nhưng người quyết định cuối cùng luôn là bạn.
- Nếu doanh nghiệp thành công – đó là thành quả của cả đội ngũ, trong đó có sự lựa chọn đúng đắn của người lãnh đạo.
- Nếu thất bại – không thể đổ cho “tư vấn sai” hay “đội ngũ làm không đúng”.
Vì người chọn con đường, người ký duyệt ngân sách, người ra quyết định cuối cùng – là chính bạn.
Và tôi tin rằng: một chủ doanh nghiệp trưởng thành là người sẵn sàng chịu trách nhiệm, chứ không tìm lý do để đổ lỗi.
Hãy phân biệt rõ – chiến lược không phải là chuyện “gọi cho sang”
Chiến lược không phải là ngôn từ màu mè.
Không phải là slide đẹp.
Không phải là “ngồi họp cuối tuần cho có định hướng”.
Chiến lược là:
- Một chọn lựa đủ dữ liệu và đủ dũng cảm,
- Một tuyên bố rõ ràng về cách bạn sẽ thắng trên thị trường,
- Và một cam kết dài hạn về nguồn lực, con người và hành động.
Đừng lạm dụng từ “chiến lược” – hãy hiểu nó, và làm đúng với vị trí, vai trò và trách nhiệm của người lãnh đạo.
Và nếu cần, hãy có bên cạnh mình một chuyên gia giỏi để phân tích – phản biện – cảnh báo – soi sáng.
Nhưng hãy nhớ: ra quyết định và gánh trách nhiệm – là việc không thể thuê ai làm thay.
