Sâm Ngọc Linh, một loại thảo dược quý của Việt Nam, đã và đang thu hút sự chú ý của thị trường trong và ngoài nước nhờ vào những công dụng đặc biệt đối với sức khỏe. Tuy nhiên, để sâm Ngọc Linh không chỉ là một món quà tặng cao cấp mà còn có thể trở thành một sản phẩm quốc gia, cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu, phát triển, cũng như các chính sách hỗ trợ để đưa sản phẩm này phát triển bền vững, không chỉ trong nước mà còn vươn xa trên thế giới.
1. Chính sách phát triển sản phẩm sâm Ngọc Linh – Cơ hội từ sự hỗ trợ của nhà nước
Được biết đến là loại thảo dược quý hiếm chỉ mọc tại các vùng núi cao của tỉnh Kon Tum và Quảng Nam, sâm Ngọc Linh đã được Chính phủ Việt Nam đưa vào danh mục các sản phẩm cần bảo vệ và phát triển. Những năm gần đây, ngành sâm Ngọc Linh đã nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các chính sách phát triển nông sản và các chương trình khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp.
Một trong những chiến lược quan trọng được Chính phủ đưa ra là Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia. Theo đó, sâm Ngọc Linh được đưa vào nhóm những sản phẩm đặc sản cần được bảo vệ và phát triển, giúp tăng cường sản xuất, nghiên cứu và bảo tồn nguồn giống sâm quý giá này. Chính phủ cũng đã hỗ trợ các địa phương trồng sâm Ngọc Linh thông qua các dự án hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, kỹ thuật trồng và chăm sóc sâm, và xây dựng hệ thống tiêu thụ cho sản phẩm.
Theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, diện tích trồng sâm Ngọc Linh đã tăng gấp đôi trong vòng 5 năm qua, từ khoảng 800 ha vào năm 2017 lên đến 1.600 ha vào năm 2022. Điều này không chỉ phản ánh tiềm năng phát triển mạnh mẽ của ngành mà còn chứng minh rằng, sâm Ngọc Linh có thể trở thành một sản phẩm mũi nhọn trong việc phát triển nền kinh tế địa phương.
2. Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển
Mặc dù tiềm năng của sâm Ngọc Linh là rất lớn, nhưng ngành sâm vẫn đang đối mặt với nhiều thử thách, đặc biệt là trong việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm. Một trong những vấn đề cần giải quyết là việc bảo tồn giống sâm và nâng cao năng suất trồng sâm.
Theo ông Nguyễn Văn Sơn, chuyên gia nghiên cứu về sâm Ngọc Linh, hiện nay, việc bảo tồn giống sâm Ngọc Linh nguyên chủng vẫn còn gặp phải một số khó khăn. Việc trồng sâm đòi hỏi kỹ thuật cao và môi trường đặc biệt, và do đó cần có sự hỗ trợ về mặt kỹ thuật để nâng cao hiệu quả canh tác.
Ngoài ra, việc phát triển công nghệ chế biến sâm cũng là một yếu tố quan trọng để mở rộng thị trường tiêu thụ. Các sản phẩm sâm Ngọc Linh hiện nay chủ yếu tập trung vào các dạng như cao sâm, trà sâm, và viên nang sâm. Tuy nhiên, các nghiên cứu và thử nghiệm để phát triển các sản phẩm mới như sâm chế biến thực phẩm, dược mỹ phẩm từ sâm, hay các sản phẩm tiêu dùng tiện lợi như nước sâm đóng chai, vẫn còn thiếu hụt.
3. Các hoạt động xúc tiến thương mại – Tạo cầu nối giữa sâm Ngọc Linh và người tiêu dùng
Một trong những yếu tố quyết định giúp sâm Ngọc Linh phát triển bền vững là việc xây dựng chiến lược xúc tiến thương mại hiệu quả, không chỉ trong nước mà còn ở thị trường quốc tế. Các doanh nghiệp trong ngành sâm đã bắt đầu hợp tác với các đơn vị nghiên cứu và công ty marketing để phát triển sản phẩm và mở rộng thị trường.
Một trong những hoạt động nổi bật trong chiến lược này là việc tham gia triển lãm quốc tế. Các thương hiệu sâm Ngọc Linh đã được giới thiệu tại các hội chợ quốc tế về dược liệu, thực phẩm chức năng tại các quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ. Đây là những thị trường tiềm năng mà người tiêu dùng rất chú trọng đến sản phẩm tự nhiên và hữu cơ.
Theo số liệu từ Hiệp hội Thực phẩm Chức năng Việt Nam, tỷ lệ xuất khẩu sản phẩm sâm Ngọc Linh đã tăng trưởng 30% trong năm 2023, đặc biệt là sang các thị trường như Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc, nơi nhu cầu về sản phẩm thảo dược tự nhiên rất cao.
4. Thách thức trong việc duy trì chất lượng và bảo vệ thương hiệu
Mặc dù các hoạt động xúc tiến thương mại đang được triển khai mạnh mẽ, nhưng việc duy trì chất lượng sâm Ngọc Linh và bảo vệ thương hiệu lại là vấn đề không đơn giản. Trên thị trường hiện nay, sâm giả và sâm kém chất lượng đang là một trong những thách thức lớn đối với ngành sâm Ngọc Linh.
Số liệu từ Cục Quản lý Thị trường Việt Nam cho thấy, trong năm 2023, có hơn 15.000 kg sâm Ngọc Linh giả đã bị thu giữ tại các cửa hàng và chợ online. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu sâm Ngọc Linh mà còn gây ra những nguy cơ về an toàn sức khỏe cho người tiêu dùng. Chính vì vậy, việc xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc và bảo vệ thương hiệu quốc gia là rất quan trọng.
5. Kết luận: Hướng đi bền vững cho ngành sâm Ngọc Linh
Để ngành sâm Ngọc Linh phát triển mạnh mẽ và bền vững, không chỉ cần sự hỗ trợ từ các chính sách phát triển nông nghiệp của Chính phủ, mà còn cần có sự đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu, phát triển sản phẩm, xúc tiến thương mại, và bảo vệ chất lượng sản phẩm. Các cơ sở sản xuất cần đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ cao trong trồng trọt và chế biến, đồng thời xây dựng các chính sách bảo vệ thương hiệu để sâm Ngọc Linh vươn tầm thế giới.
Với những nền tảng vững chắc và chính sách phù hợp, sâm Ngọc Linh có thể trở thành một thương hiệu quốc gia, đại diện cho ngành dược liệu Việt Nam, không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần nâng cao sức khỏe cho cộng đồng.
